ทฤษฎีบุคลิกภาพ: Carl G. Jung
Carl Jung เป็นหนึ่งในนักจิตวิทยาที่สืบทอดแนวคิดมาจากทฤษฎีของ Sigmund Freud ทฤษฎีของ Jung นั้นมีการพัฒนาจากทฤษฎีจิตใต้สำนึกของ Freud จนกระทั่งเป็นทฤษฎีจิตใต้สำนึกในแบบของเขาเอง โดยเขามีความเชื่อว่ามนุษย์ที่เกิดมามีข้อมูลที่รับมาจากบรรพบุรุษ ซึ่งจะเป็นการชี้นำ พฤติกรรม และกำหนดจิตสำนึก ตลอดจนการตอบสนองต่อประสบการณ์ และโลกส่วนตัวของเขา บุคลิกภาพแต่ละบุคคลจึงเป็นผลของการกระทำของแรงภายใน ( Inner Forces ) ที่กระทำต่อแรงภายนอก (Outer Forces)
อย่างไรก็ตามทฤษฎีของ Jung แตกต่างจาก Frued ที่อธิบายว่า พฤติกรรมของบุคคลเป็นผลมาจากแรงกระตุ้นทางเพศ แต่ Jung เชื่อว่าบุคคลจะเป็นคนเช่นใดนั้น ย่อมขึ้นอยู่กับการอบรมเลี้ยงดูตั้งแต่วัยเด็กด้วยเช่นกันองค์ประกอบของจิต (Structural Components of Psyche) เป็นผลรวมทั้งหมดของบุคลิกภาพที่ประกอบด้วยระบบต่างๆ ซึ่งทำงานร่วมกัน
โครงสร้างของบุคลิกภาพของ Jung มีดังนี้
- ตัวตน (Ego) อีโก้ของ Jung ฯนคล้ายกับอีโก้ของ Freud ตรงที่เป็นส่วนที่รับรู้ข้อมูลและเป็นส่วนที่มีสติสัมปชัญญะ เป็นส่วนของความเข้าใจ ความจำ และระลึกรู้ในการแสดงพฤติกรรมตลอดจนความรู้สึกที่เป็นเอกลักษณ์
- จิตใต้สำนึก ประกอบด้วย Personal Unconscious คือ ประสบการณ์ทั้งหมดที่ถูกเก็บกด ถูกลืม หรืออ่อนแอเกินที่จะกระตุ้นความรู้สึก และ เป็นประสบการณ์ของแต่ละบุคคล เอกลักษณ์ของแต่ละบุคคล การจินตนาการ และ Collective Unconscious คือ กระบวนการทางจิตใต้สำนึกที่สั่งสมลักษณะบุลิกภาพของมนุษย์หลายต่ออายุคน
- ปม (Complex)
Jung เชื่อในเรื่องของ Psyche หรือ จิตมนุษย์ เขามีความเชื่อว่าการทำงานของจิตมนุษย์นั้นมีดังนี้
- หลักการตรงกันข้าม คือ ความคิดที่ขัดแย้งระหว่างการต่อต้านในกระบวนการหรือแนวโน้มที่จำเป็นต่อการเกิดพลังจิต
- หลักการสมดุล คือ การกระจายพลังจิตให้เท่าเทียมกันในอุดมคติเหนือโครงสร้างทั้งหมด
- หลักการทำงานของความสมดุล คือ เป็นการประจายพลังงานภายในบุคลิกภาพใหม่อย่างต่อเนื่อง เพื่อป้องกันการสูญเสียบุคลิกภาพในบางสถานการณ์เมื่อมองลึกลงไปในส่วนของจิตใต้สำนึกในทฤษฎีของ Jung เขากล่าวว่าสิ่งหนึ่งที่สำคัญภายในพื้นที่ของจิตใต้สำนึก คือ
- Archetypes หรือภาพต่าง ๆ ที่มีอยู่ในวัฒนธรรมของบุคคลตลอดมาตั้งแต่ประวัติศาสตร์ ซึ่งประกอบด้วย
- The Persona สามารถเรียกได้ว่าเป็นหน้ากากที่บุคคลต้องใส่เมื่ออยู่ในสังคม เป็นบทบาทที่บุคคลถูกกำหนดโดยสังคมและความเข้าใจของบุคคลเกี่ยวกับบทบาทต่าง ๆ คน ๆ หนึ่งสามารถที่จะมีบทบาทได้หลายบทบาท
- Shadow สัญชาติของสัตว์เป็นมรดกที่ถ่ายทอดมาตั้งแต่สมัยดึกดำบรรพ์ เทียบเท่าได้กับ Id ของ Freud
- The Anima และ Animus เป็นลักษณะของเพศตรงข้ามที่มีอยู่ในตน
- The self เป็นส่วนที่สำคัญที่สุดของบุคลิกภาพ สภาพที่ทุกคนขวนขวายจะไปให้ถึงเป็นเป้าหมายของชีวิต
ลักษณะทางบุคลิกภาพแบ่งออกเป็นแปดชนิดได้แก่
- The Extraverted Thinking Type บุคคลประเภทนี้จะเป็นนักคิด ทำอะไรตามหลักเหตุและผล คิดว่าตนเองถูกเสมอ สนใจแต่เป้าหมายของตนเอง
- The Introverted Thinking Type บุคคลประเภทนี้จะเป็นคนเจ้าความคิด มีลักษณะเย็นชา เหินห่าง ไม่ใส่ใจผู้อื่น และเข้าสังคมไม่เก่ง
- The Extraverted Feeling Type บุคคลประเภทนี้จะเป็นคนเปิดเผย อยู่กับความจริงและค่านิยมทั่วไป ความรู้สึกของเขาจะเปลี่ยนไปตามความคาดหวังของสังคม
- The Introverted Feeling Type บุคคลประเภทนี้จะเป็นคนเก็บตัว คิดมาก เข้าใจยาก มักเศร้าอยู่คลอด
- The Extraverted Sensing Type บุคคลประเภทนี้จะเป็นคนมุ่งกับความเป็นจริง ไม่คิดมาก รักสนุก ชอบหาความสุข มีรสนิยมดี และไม่รอบคอบ
- The Introverted Sensing Type บุคคลประเภทนี้จะเป็นมักจะเป็นคนที่ไร้เหตุผล และทำอะไรตามอารมณ์ตัวเอง
- The Extraverted Intuitive Type บุคคลประเภทนี้จะเป็นคนที่มีความคิดริเริ่ม มักจะคอยแต่สั่งผู้อื่น แต่ตนไม่ทำอะไรเลย ไม่มีความอดทน ชอบลองของแปลกใหม่อยู่เสมอแต่จะไม่ทนทำงานนั้น ๆ ให้เสร็จลุล่วงไปได้
- The Introverted Intuitive Type บุคคลประเภทนี้จะเป็นคนที่มีมุมมองต่างจากคนอื่นเป็นอย่างมาก ขวางโลก เป็นคนที่สื่อสารทางความคิดและความรู้สึกได้ไม่ดี